تدوین اولویت های صادراتی کشمش ایران در بازار جهانی

کشمش یکی از مهم‌ترین محصولات ارزآور کشاورزی ایران است و ایران پس از کشورهای ترکیه و آمریکا سومین صادرکنندۀ کشمش جهان است. در این مقاله، با استفاده از شاخص‌های مزیت نسبی صادراتی، مزیت وارداتی، نسبت­های تمرکز و هرفیندال- هیرشمن، به بررسی وضعیت تجاری و ساختار بازار صادراتی و وارداتی محصول کشمش در جهان در دورۀ زمانی 2011-2001 پرداخته می‌شود. براساس نتایج، ساختار بازار صادراتی در این دوره انحصار چندجانبة بسته بود، اما در سال 2011 نسبت به 2001 رقابتی­تر شد. ساختار بازار وارداتی با نوسان همراه بود، به‌طوری‌که در بعضی سال­ها از انحصار چندجانبه به انحصار چندجانبۀ باز گرایش یافت. با وجود رقابت­پذیری صادراتی کشمش ایران در این دوره، رشد آن 8/6- درصد بود، در‌حالی­که کشورهای آمریکا و شیلی رشدی مثبت داشتند. همچنین، بین مزیت صادراتی ایران و کشورهای رقیب همبستگی وجود ندارد. نتایج همبستگی مزیت صادراتی ایران و رقبا با مزیت وارداتی واردکنندگان برتر نشان داد که با افزایش مزیت وارداتی کانادا مزیت صادراتی ایران افزایش می­یابد. گفتنی است چنین رابطه­ای بین مزیت وارداتی کانادا و مزیت صادراتی ترکیه و آمریکا نیز وجود دارد که مهم‌ترین رقبای ایران در توسعۀ بازار در این کشور محسوب می­شوند. براساس نتایج، پیشنهاد می­شود ایران با استفاده از عوامل بازاریابی و سیاست­های تولیدی و تجاری مناسب در پی حفظ و توسعۀ سهم صادراتی خود در بازارهای هدف قدیمی و جدید باشد.